Nieuws

Welkom!

We nemen u mee op een wandeling over deze oude begraafplaats, die veel van de dorpsgeschiedenis vertelt. Liever een papieren exemplaar, pak er 1 uit de box onder het informatiebord bij de ingang.

Begin s.v.p. met lezen voordat u verder loopt.

Rockanje is 804 jaar jong. Maria Rust is onderdeel van de dorpsgeschiedenis en dus hoort een rondleiding over Maria Rust erbij. U kunt zelf uw rondje maken met dit blad in de hand, op elk moment dat het u uitkomt.
Tijdens die acht eeuwen werden de dorpsbewoners aanvankelijk in en om de kerk begraven, tot 1828. In dat jaar werd het begraven in en om kerken door de overheid verboden vanwege de onhygiënische aspecten (stank, etc.) en kocht de gemeente Rockanje een weiland buiten het dorp om een begraafplaats aan te leggen. In 1950 was deze begraafplaats aan de Zeeweg zo goed als vol en ging de Nieuwe Begraafplaats in de duinen open. Van de graven in de kerk zijn slechts vijf grafstenen over. Pas in 2021 dook er nog een dubbele grafsteen uit 1618 op.

Op Maria Rust ziet u grafstenen, maar ook graven met alleen een bordje of helemaal niets – overal liggen mensen begraven, zelfs al is daar bovengronds niets van te zien. Blijf daarom op de paden! Grafstenen zijn vaak gebroken en verdwenen, houten gedenktekens (borden, kruizen) zijn vergaan. Van de indeling van toen, in klassen en rijen, is niets over. De graven hebben andere nummers gekregen en van het statusverschil tussen diverse klassen is weinig meer merkbaar.

Hoeveel Rockanjenaren er hier liggen, is onbekend. Uitgaand van een gemiddelde van 30 begrafenissen per jaar, kunt u zelf uitrekenen hoeveel dorpelingen er in die 122 jaar begraven kunnen zijn.
Maria Rust is onderdeel van onze levende geschiedenis. De leden van de werkgroep Maria Rust brengen met de verhalen achter de stenen de geschiedenis immers weer tot leven. De wandeling gaat langs de volgende graven, nauw verbonden met feiten en personen uit de historie van het dorp:

1. Voorbij het baarhuisje, rechtdoor naar achteren, staat op 5 (links) het hoge grafmonument van de familie Trouw, onder anderen van Jacob Trouw (1859-1913). Hij bezat uitgebreide landerijen en ook de molen van Rockanje. Zijn weduwe begon bij het Meertje de Waal een modderbadinrichting, waar rond de periode 1915-1920 talloze toeristen en patiënten naartoe kwamen om een modderbad te nemen, in de hoop op genezing van kwalen en kwaaltjes. Leden van de familie Trouw hebben belangrijke openbare functies bekleed.
2. Verderop zijn links de graven van de familie Vlielander (Hein) te vinden. Ze behoren tot de oudste graven op de begraafplaats. Net zoals de eerste auto’s nog veel van een koets weg hadden, doen de drie zerken op 1 denken aan een zerkenvloer in een kerk: ze liggen strak tegen elkaar aan. Dit zijn de graven van notabelen: ze waren ambachtsheren van Voorne, heren van Rockanje, burgemeesters. Rechts ligt Maria Magdalena Johanna Faijan Vlielander begraven. Haar man, burgemeester van Rockanje, gaf na haar dood in 1861 de naam Maria Rust aan deze begraafplaats. De naam staat op een ansicht van rond 1900, maar raakte in onbruik. Nu heet Maria Rust sinds 2015 officieel (weer) Maria Rust.
   Ook zien we hier (grafnrs. 34-36) onder andere het graf van de zuster van de bekende schrijver Louis Couperus: Catharina Rica Geertruida (1850-1923). Marie Vlielander Hein, overleden in 1955, was een bekende schilderes van stillevens.
3. U zou het misschien niet verwachten, maar ook Rockanje had zijn koloniale connecties: Catharina Couperus is in Batavia geboren; Wilhelm Hein ( 56) was ‘Ing. B.O.W.’ (Burgerlijke Openbare Werken, zeg maar: Rijkswaterstaat), civiel ingenieur in Nederlands-Indië; Pieter Adrianus More (Janus; grafnr. 78V) was daar opzichter Rijkswaterstaat.
4. Dan bent u al op het volgende pad, waar ook Leendert Pieter Smoor begraven ligt ( 74). Dit jongetje heeft nooit de kans gekregen om een rol in de geschiedenis te spelen: Zalig is het kinderlot / jong gestorven / vroeg bij God. Op de ‘lessenaar’ naast het oorlogsmonument kunt u lezen hoe het veel kinderen in de negentiende eeuw verging. Zij maken naar schatting ruim een derde van het totale aantal mensen uit dat hier werd begraven. Het zou nog lang duren voordat de kraamvrouwenkoorts, pleuritis, cholera, tbc en andere ziekten bedwongen werden door de medische vooruitgang en het inzicht dat hygiëne in de zieken- en kraamzorg van levensbelang is.
5. Loopt u s.v.p. even terug, om dan rechtdoor te lopen om daarna rechts af te slaan, het derde pad in. Daar heeft aan uw rechterhand de drie opvallende grafstenen (robuust en met kettingen) van de familie
   ’t Mannetje. Een graf is van Adrianus ’t Mannetje en Pietertje Kruik, die in 1938 als jong echtpaar overleden door kolendampvergiftiging. Hun baby overleefde het drama.
6. U loopt vervolgens naar het familiegraf Goudswaard, het graf met de treurende dame. Daar is ook Leendert Goudswaard ( 194) begraven: schoolmeester, publicist en onvermoeibaar propagandist van het toerisme in Rockanje. Zoon August Goudswaard (grafnr. 196) was officier in het KNIL.
   Op de hoek ertegenover (grafnr. 193) staat de onopvallende grafsteen van het echtpaar Moree-van Buren. Maria Aaltje (1878-1950) werd in 1927 het eerste vrouwelijke gemeenteraadslid op Voorne-Putten, voor de SDAP.
7. Maar het waren niet per se de notabelen, de bestuurders en de politici die Rockanje gevormd hebben. Waar zou het dorp zijn geweest zonder vrouwen als Margrieta Koekendorp-Landman (1876-1967)? U vindt haar graf op 208. In het boek van Pleun Briggeman, Wandelingen door historisch Rockanje, staat een prachtige foto van haar, met varken voor haar huis aan de Boomweg. Veel Rockanjenaren waren zoals zij en haar man: met een klein boeltje, met wat kippen, twee varkens en een paar koeien. Bijna zestig jaar getrouwd. Tuinders en keuterboeren met hun vrouwen schreven het overgrote deel van de geschiedenis van Rockanje, ook al staan wij daar vaak niet bij stil. In het boek worden 111 personen genoemd die op Maria Rust te vinden zijn.
8. Onder de bomen, het eerste pad aan uw linkerkant als u terugloopt naar de ingang, hebben de graven geen zichtbare nummering. U passeert daar onder andere het graf van Johannes Mantel (aan de linkerkant). Vader en zoon Mantel woonden in Vredeheim, aan de Vleerdamsedijk. Dat was het rusthuis dat onderdak vond in de voormalige modderbadinrichting. Vredeheim was bedoeld voor bejaarden, maar ook andere hulpbehoevenden woonden er – vermoedelijk had de zoon een beperking. Vredeheim werd bestuurd vanuit de Hervormde Diaconie. De bewoners kwamen uit het hele land. Vandaar dat hier ook mensen zijn begraven die, bijvoorbeeld, van Terschelling komen ( 129, van de zussen Doeksen).
9. Rechts van u staan de grafstenen van de zestien geallieerde militairen. Elders, verspreid over de begraafplaats, vindt u meer sporen van de Tweede Wereldoorlog, zoals de graven van zes burger-slachtoffers. Deze graven zijn te herkennen aan de tinnen plaatjes, die vorig jaar dankzij financiële bijdragen van meelevende gevers gemaakt konden worden en als teken van respect op de grafstenen zijn bevestigd. Een van de burgerslachtoffers is Cornelis Vijfvinkel ( 322). Hij overleed op 8 juni 1945, door een granaat die in zijn handen ontplofte. Hij was lid van de Binnenlandse Strijdkrachten (zie de helm op de grafsteen) en was net vader geworden.
   U herkent – links van het graf van Vijfvinkel en de lessenaar met de lijst van alle kinderen – het oorlogsmonument. Het is tegelijkertijd ook een grafmonument, omdat er ter plekke vijf gefusilleerden zijn begraven: het bordje ernaast vertelt over deze tragedie. Elk jaar vindt op Maria Rust op 4 mei de Dodenherdenking plaats. Dit jaar schreven 47 leerlingen van basisschool De Zeewinde een gedicht over de oorlog. De gedichten staan rond de amberboom, bij ingang van Maria Rust.
10. Langs dit pad ligt ook het graf ( 312) van Johannes Bronder. Hij was loods op de veerboot De Berlin, die op 21 februari 1907 verging op de pier van Hoek van Holland. Bij deze nationale ramp verloren 128 mensen het leven. Het lijk van Bronder spoelde aan op het strand van Rockanje. Ook duiker Leendert Sparling was betrokken bij deze ramp: hij wist met collega’s de laatste vrouwen van de boot te redden. Hij is in september 2022, niet ver van Bronder, met zijn vrouw door de werkgroep herbegraven.